Salep Yetiştiriciliği Ne Kadar Kazandırır? Maliyet Hesaplama 2023

Günümüzde kazançlı iş fikirleri arasında salep yetiştiriciliği de bulunuyor. Birçok yetiştirilme yeri olması, hoş kokusu ve çeşitli alanlarda faydalarının olmasının yanında bu konuda birçok soru merak konusu oluyor Salep yetiştiriciliği ne kadar kazandırır? maliyet hesaplaması nasıl yapılır araştırdık.

Tarım ve bakanlığının bu konu üzerinde yapmış olduğu araştırmada genel olarak başlıklar şunlardır:

• İklim ve toprak istekleri
• toprak hazırlama
• yumru dikimi
• bakım işlemleri
• hasat
• depolama

Şimdi de merak edilen bu sorularınıza yanıtlarınızı aşağıda ki yazımızda bulabilirsiniz.

Salep Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?

Ülkemize ait bir bitki olan salep bir çok tıbbi bitki gibi tedavilerde, üst solunum yolları rahatsızlıklarının tedavisinde ve çeşitli mide ve bağırsak kanallarında yaşanan hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Yaz aylarında insanların vazgeçilmezi olan dondurmanın yapısında katkı maddesi adı içerisinde dondurmanın erime süresinin uzamasında ve kış ayların da ısınmak için tüketilen sıcak içecek olarak da kullanılmaktadır. Kış mevsiminin vazgeçilmez sıcak içeceği olarak tüketilen salep bunun yanında yaz mevsiminin vazgeçilmez serinletici yiyeceği olan dondurma içinde büyük bir öneme ve vazgeçilmez bir yere sahiptir.

Bu yararlarından dolayı salep Türkiye’de  yetiştiricilik konusunda önemli bir konuma sahiptir. Salep yetiştiriciliği yapmak isteyen vatandaşlara devlet desteği de sunulmaktadır. Ülkemizin değerli topraklarında 26 cinse ait 165 farklı orkide türünden salep yetiştiriciliği yapılabilmektedir. Salep yetiştiriciliği bununla birlikte inanılan zorluk aksine topraklarımızda oldukça rahat ve kolay yetiştirilebilir. Ülkemiz dışında sınır kapıları komşumuz olan İran, Irak, ve Suriye ve Yunanistan’da  ve Avrupa ülkesi olan Fransa’da az miktarda yetiştirilebiliyor.

Salep; orkideler ailesinden bazı bitkilerin toprak altı yumrularından elde edilen bir çeşit bitkidir. Bitkilerin yumruları kremsi renk olan bej ya da açık kahverengi renkte ve oval, yumurta şeklinde veya çatallı olabilir. Salebin dış ülkelere satımı yasaklanmıştır fakat buna karşı olarak yapımında salep kullanılan çeşitli ürünler ülkelere ihraç edilebilmektedir.

Salep Nasıl Yetiştirilir ?

Türkiye endemik bitkiler açısından zengin sayılabilecek bir ülkedir. Salep elde edilen yabani orkide türü koruma altına alınmıştır. Ülkemizde bilinçsiz üretimin önüne geçmek için  koruma altına alınması nedeniyle yetiştirmek istediğiniz şehirdeki Tarım Bakanlığı Müdürlüğünden izin almanız gerekiyor. Ayrıca şehrinizde salep yetiştiriciliğine dair bir teşvik programı yer alıyorsa salep bitkisi yetiştirme ile ilgili detaylı bilgiler alabilirsiniz.

Salep tohumu kışın ekilir. İlkbahar mevsiminde Nisan-Mayıs aylarında ise filizler toplanmaya başlanır. Bunlarda yer alan yumrular toplama makineleri yerine el ile toplanır. Bitki kökünden yer alan yumrulardan daha çok kahverengi renge sahip olan ana yumru olarak bilinen yumrular bırakılır ve diğer yumrular toplanı. Bırakılan ana yumru sayesinde yeniden salep üretilebilir. Şekil bakımından yumurta ya da çatallı olan yumrulardan iki ya da daha fazlası varsa hasat edilir. Eğer bir tane ise bu yumrular toplanmaz.

Salep bitkisi yapısı nedeniyle çok fazla su istemeyen bir bitkidir. Eğer yağışlı olan bir bölgede yetiştiriyorsanız yıl içerisindeki yağışlar yeterli olacaktır.Fakat yağış olmayan bir bölgede yetiştiriyorsanız düzenli olarak sulama  ve yabani otları daha sağlıklı beslenme için  toplamanız gerekiyor.

Salep Hangi İklimde Yetişir?

Salep yetiştiriciliği konusunda önemli sorulardan birisi ise salebin hangi iklimde yetişebileceği sorusudur. Bu soru salep yetiştiriciliğinde önemli bir sorudur. Dünya üzerinde çöller haricinde deniz seviyesinden başlayarak 5000 metre yükseltiye sahip yerlerde orkide çeşitlerine rastlayabiliriz.  Bu sebeple bu tar iklimlerde salep yetiştiriciliği yapılabilir. Toprak çeşitlerimize bakıldığında salep yetiştiriciliği ülkemizin hemen hemen her yöresinde doğal olarak yetişebilmektedir.

Ülkemizde salep türlerinin yetişme ortamları genel olarak makilik, ağaçlık, çayırlık, zeytinlik tarım alanlarıdır. Koyu gölge olmayan, orman ve maki içi açıklıklarda çoğalır, ışık ihtiyacı gerekli değildir. Gölgeyi seven bitki türünden olan  orkide ailesinin bir parçası olarak salep en yaygın olarak;

• Kuzey Anadolu(Kastamonu, Sinop)
• Güneydoğu Anadolu (Kahramanmaraş, Gaziantep, Hatay)
• Güney Bölgesinde (Muğla, Antalya, Silifke) ve
• Doğu Anadolu (Elazığ, Muş, Bitlis, Van)  bölgelerinde bulunur.

Bu bitkinin üretimi konusunda ağırlıklı olarak gerçekleştiği bölgeler ise şöyledir;

• Ege Bölgesi,
• Akdeniz Bölgesi,
• İç Anadolu Bölgesi,
• Doğu Anadolu Bölgesi (%5)
• Güneydoğu Anadolu Bölgesi (%5)
• Karadeniz Bölgesi

Salep Üretimi ve Ekimi Nasıl Yapılabilir ?

Endemik (belirli bölgelerde yetiştirilen ya da yaşayan)  bitki türleri bakımından oldukça zengindir. Bu bitki türlerinin denetimsiz toplanması, yetişme alanlarının daraltılması, yetiştirilirken yeterli hassasiyetin gösterilmemesi ve çevresel faktörlerden etkilenmesi gibi bir çok sebeplerle bitki türlerinin sürdürülebilir olmasını ve faydalanmayı zorlaştırmaktadır.

Tarla hazırlığı bu bitkinin yetiştiriciliği konusunda oldukça önemlidir. Çünkü; salep yumrusu bitkinin altında kalan organlardan elde edilmektedir. Toprak işlenmeden önce haziran ayında dekar başına  4-5 ton hesabı ile yanmış ahır gübresi atılmalı ve homojen bir şekilde toprağa karıştırılmalıdır.Büyükbaş ve küçükbaş gübresi tercih edilebilir.

Bazı üreticiler solucan gübresi de kullanabiliyorlar. Eğer solucan gübresi kullanacaksınız, dekar başına 400-500 kg arası olarak solucan gübresini toprağa karıştırabilirsiniz. Toprağın sürülmesinden  sonra yabancı ot tohumları ve böcek gibi salep bitkisine zarar verecek durumları ortadan kaldırmanız gerekiyor. Bu durumlar için Dazomet etkili ilaçlarla 60 kg şeklinde ilaçlama yapılmalıdır. Daha sonra toprağın üzeri polietilen örtü ile örtülmelidir.

Bu işlem sonrasında aradan 15 gün geçtikten sonra örtü kaldırılıp üç ay kadar toprağı havalandırmanız gerekiyor. İlacın buharlaşma özelliği bulunduğundan yaz aylarında tarla birkaç defa sürülerek uzaklaşması sağlanmalıdır.

Salep Çeşitleri Nelerdir ? Türkiye’de Hangi Salep Çeşitleri Bulunur ?

Salep üretimi için başta Orchis, Ophyrus, Serapias, Platanthera, Dactylorhiza olmak üzere çeşitli orkide türleri kullanılır. Orkidelerin toprak altında kalan yumruları çiçeklenme döneminde çapa yardımıyla sökülerek toplanır. Daha sonra suyla temizlenir, su ve sütle kaynatılır ve açık havada kurumaya bırakılır. Kurutulan orkide yumruları dövülerek toz haline getirilir ve salep üretimi yapılmış olur.

Türkiye’de pek çok yerde salep üretimi yapıldığını belirtmiştik. Bunların arasında en yaygın olarak bulunan salep çeşitleri;

• Antalya Salebi
• Muğla Salebi
• Silifke Salebi
• Çayır Salebi
• Maraş Salebi
• Van Salebi
• Siirt Salebi
• Muş Salebi  satılmaktadır. Markette salep almak istediğinizde, büyük ihtimal ile bu şehirlerde yetişen salepleri almış

Salep Yetiştiriciliği Maliyeti Ne Kadar?

Yazın serinletici etkisi ile vazgeçilmez olan dondurmanın içinde katkı maddesi olarak ve kışın ısıtıcı içecek olarak tüketilmesi nedeniyle salep her zaman talebi olan bir üründür. Salep üreticiliği son yıllarda kazanç getirisinin yüksek olması nedeniyle bir iş kolu olmaya devam ediyor. Kazancı yüksek olan salep, insanların bilinçsiz bir şekilde doğadaki orkidelere zarar veriyor. Bu nedenle sürdürülebilirlik ve maliyet anlamında olumsuzlara neden olabiliyor.

Bir ürünün yetiştirilme işine başlanılacaksa bu üründen ne kadar kazanç sağlanacağını bakarken, bu ürünün yetiştirilirken maliyeti ne kadar olacağı konusunda hesaplamalar da yapılmalıdır. Eğer satılan ürün maliyeti karşılamazsa zarar edilebilir. Bu durumda kazancınızın pek bir önemi kalmayacaktır.

Salep tohum fiyatı ne kadar? sorusu merak ediliyor. Salep tohum fiyatı 2023 yılı için tanesi 3 TL ile 5 TL arasında değişiklik gösteriyor. Salep yumrusunu ekim yapacağınız alanın büyüklüğüne uygun sayıda almanız  gerekir.

Durum böyle olunca salep kilo fiyatı ne kadardır ? sorusu da gündeme gelmektedir. Tane olarak satıldığı için ve zamanla fiyatı değişebildiğinden dolayı güncel olarak fiyatları takip etmek gerekiyor. Ortalama bir salep 1 dekarlık alana 200 kg salep tohumu ekim  maliyeti aşağıda ki tabloda bulunmaktadır.

Böyle bakıldığı zaman salep ekim maliyeti yüksek gibi görünebilir ancak verimli bir tarladan 750-800 kg kadar yumru elde edilebilir. Ekilen bu yumruların ana yumruları bir sonra ki dönem için toplanmayacağından dolayı geriye 550-600 kg civarında yumru kalacaktır.

Salep Yetiştiriciliğinden Ne Kadar Kazanç Elde Edebilirim?

2023 yılı için yaş salep fiyatı 60-300 TL, kuru salep fiyatı 300-800 TL. Bundan elde edilebilecek kazancınızı ortalama olarak yaş salep ve kuru salep en az satış fiyatından  olarak  aşağıda ki tablolar da 1 Dönümden kaç kilo salep çıkar bulabilirsiniz.

Salep Üretimi İçin Devlet Desteği Var mı?

Salep yetiştiriciliği ile elde edilen kazanç yüksek olunca üretiminde artışa neden oldu. Ancak bilinçsiz üretimin önüne geçmek için devlet kontrolü altında olan salep için devlet desteği de bulunuyor. Salep bir çok sektörde kullanılmaktadır. Bu sektörler;

• İlaç sanayisi
• Gıda sanayisi
• Kozmetik sanayisi

Salep üretimi yapan çiftçilere, belirtilen illerde üretim yapılıyorsa, bulundukları illerin Tarım Bakanlığı İl Müdürlüğüne yetiştiricilik için başvurmaları gerekiyor.Başvurmaları durumunda %50 hibe, % 50 aylık geri ödeme şeklinde destek veriliyor. Salep yetiştirme devlet desteği kapsamında KDV, ÖTV, Kurumlar Vergisi, Gelir Vergisi ve Gümrük Vergisi gibi vergilerden de muaf tutulacağı belirtiliyor.

Bunun yanında bina inşası veya yenilenmesi, bahçe ve tarla araç-gereçleri temini, yetersiz sulama sistemlerinin yerine teknolojik sistemlerle değiştirme, depolama, kurutulma, havalandırma, işlenme ve pazarlanma için tesis ve araç-gereç temini de sunuluyor.

Salep yetiştiriciliği desteklenen illerimiz ise şöyle:

• Bartın
• Bursa
• Denizli
• Muğla
• İzmir
• Karabük
• Kastamonu
• Samsun
• Tunceli
• Uşak

Salep üretimi devlet desteği 2023 yılı içinde en az 5.000 Euro, en fazla ise 250.000 Euro olarak veriliyor. Bu destekten ise 5.000 çiftçi faydalanabiliyor. Destekten faydalanmak için yukarıda belirtilen illerin Tarım Bakanlığı İl Müdürlüklerine başvuruda bulunulması gerekiyor.

Salep Üreticiliğinde Devlet Desteği İçin Gerekli Belgeler

• Nüfus cüzdanı
• Salep yetiştirecek kişiye ait ÇKS belgesi
• Tarım firmasının vergi levhası
• Kişinin tarım işletmesine ait ticaret sicil gazetesi
• Çiftçiye ait gelir belgesi

Salep Üretimi İle İlgili Kurslar Nelerdir?

Son zamanlarda yüksek kazancı nedeniyle üretim yapabilmek için artan talep nedeniyle bilinçsiz üretim yapılmaması için desteklenen illerde salep yetiştiriciliği üzerine kurslar verilmektedir. İl Milli Eğitim Müdürlüklerine bağlı kurslarda salep bitkisinin ekimi, sulanması, toplanması, nasıl sağlıklı ve kazançlı verim alınacağına gibi konularda eğitim verilmektedir.